ಕೇರಳದ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಶಬರಿಮಲೆ ಅಯ್ಯಪ್ಪ ದೇವಾಲಯ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರ ಯಾತ್ರಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆರಾಧಿಸಲ್ಪಡುವ ದೇವರು ಅಯ್ಯಪ್ಪ. ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ ಸ್ವರೂಪದ ದೇವರಾಗಿರುವ ಅಯ್ಯಪ್ಪನು ಧರ್ಮ, ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ಸಮಾನತೆಯ ಪ್ರತೀಕ ಎಂದು ಭಕ್ತರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ
ಶಬರಿಮಲೆಯ ಪೌರಾಣಿಕ ಹಿನ್ನಲೆ
ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಮಹಿಷಾಸುರಿಯ ಸಂಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಶಿವ–ಮೋಹಿನಿ ಅವತಾರದಿಂದ ಅಯ್ಯಪ್ಪ ಜನ್ಮ ಪಡೆದರು. ನಂತರ ಶಬರಿಮಲೆಯ ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ತಪಸ್ಸು ನಡೆಸಿ, ಧರ್ಮಪಥದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಭಕ್ತರಿಗೆ ದರ್ಶನ ನೀಡುವೆನೆಂದು ವರ ನೀಡಿದರು ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಶಬರಿಮಲೆ ಯಾತ್ರೆ ಕೇವಲ ದರ್ಶನವಲ್ಲ, ಆತ್ಮಶುದ್ಧಿಯ ಯಾತ್ರೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
“ಶಬರಿಮಲೆ” ಎಂಬ ಹೆಸರು ಹೇಗೆ ಬಂದಿತು?
ಶಬರಿಮಲೆ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಯಿಂದ ಬಂದಿದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ.
ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ರಾಮಾಯಣ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶಬರಿ ಎಂಬ ಭಕ್ತೆ ರಾಮನನ್ನು ಅಪಾರ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜಿಸಿದಳು. ಆಕೆ ವಾಸಿಸಿದ್ದ ಪ್ರದೇಶ ಪರ್ವತಮಯವಾಗಿದ್ದು, ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಆ ಪರ್ವತವನ್ನು “ಶಬರಿಯ ಮಲೆ” ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಇದೇ ಪದ ಬಳಕೆ ಮುಂದೆ ಬದಲಾಗಿ “ಶಬರಿಮಲೆ” ಎಂಬ ರೂಪ ಪಡೆದಿತು ಎಂದು ಪೌರಾಣಿಕ ವಿವರಣೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.
ವ್ರತಾಚರಣೆ ಯಾಕೆ ಅಗತ್ಯ?
ಶಬರಿಮಲೆ ಯಾತ್ರೆಗೆ ಮುನ್ನ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 41 ದಿನಗಳ ವ್ರತಾಚರಣೆ ಪಾಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಹಿಂದೆ ಆಳವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರ್ಥವಿದೆ.
ವ್ರತಾಚರಣೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳು:
* ಮನಶುದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಆತ್ಮಸಂಯಮ: ಅಹಂಕಾರ, ಕೋಪ, ಲಾಲಸೆಗಳಿಂದ ದೂರವಾಗಲು
* ಸಮಾನತೆಯ ಸಂದೇಶ: ಜಾತಿ–ಧರ್ಮ ಭೇದವಿಲ್ಲದೆ “ಸ್ವಾಮಿ” ಎಂಬ ಒಕ್ಕೂಟ ಭಾವ
* ದೇಹ–ಮನ ಶಿಸ್ತು: ಶುದ್ಧ ಆಹಾರ, ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ, ಮದ್ಯ–ಮಾಂಸ ತ್ಯಾಗ
* ಭಕ್ತಿ ಗಾಢಗೊಳಿಸುವಿಕೆ: ದೇವರತ್ತ ಸಂಪೂರ್ಣ ಶರಣಾಗತಿ.
ವ್ರತದ ಪ್ರಮುಖ ನಿಯಮಗಳು
* ಪ್ರತಿದಿನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮತ್ತು ನಾಮಸ್ಮರಣೆ
* ಕಪ್ಪು ಅಥವಾ ಕೇಸರಿ ವಸ್ತ್ರ ಧಾರಣೆ
* ಸುಳ್ಳು, ಹಿಂಸೆ, ದುಷ್ಕರ್ಮಗಳಿಂದ ದೂರ
ಎಲ್ಲರನ್ನೂ “ಸ್ವಾಮಿ” ಎಂದು ಸಂಬೋಧಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸ
ಈ ನಿಯಮಗಳು ಭಕ್ತನೊಳಗಿನ ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ಕರಗಿಸಿ, ಸೇವಾ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಬೆಳೆಸುತ್ತವೆ.
ಯಾತ್ರೆಯ ಅಂತರಾರ್ಥ
ಶಬರಿಮಲೆ ಯಾತ್ರೆ ದೈಹಿಕ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ. ಕಠಿಣ ಅರಣ್ಯ ಮಾರ್ಗ, ದೀರ್ಘ ನಡಿಗೆ ಜೀವನದ ಸಂಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ಸಹನೆಯಿಂದ ಎದುರಿಸುವ ಪಾಠ ನೀಡುತ್ತವೆ. ವ್ರತಾಚರಣೆ ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿಸಿ, ಭಕ್ತನನ್ನು ಒಳಗಿನಿಂದ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ.
ಶಬರಿಮಲೆ ಮತ್ತು ವ್ರತಾಚರಣೆ ಒಂದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಜೀವನಶೈಲಿ ಪಾಠ. ಶಿಸ್ತು, ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ಆತ್ಮಸಂಯಮವನ್ನು ಕಲಿಸುವ ಈ ಪರಂಪರೆ, ಯಾತ್ರೆ ಮುಗಿದ ಬಳಿಕವೂ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಬದಲಾವಣೆ ತರುತ್ತದೆ.
ಸ್ವಾಮಿ ಶರಣಂ ಅಯ್ಯಪ್ಪ!🙏