ಶರಾವತಿ ಪಂಪ್ಡ್ ಸ್ಟೋರೇಜ್ ಯೋಜನೆ –
ಪರಿಚಯ
ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಶರಾವತಿ ನದಿ ರಾಜ್ಯದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ಈಗಾಗಲೇ ಶರಾವತಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಅಪಾರ ವಿದ್ಯುತ್ ದೊರೆಯುತ್ತಿದೆ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲೇ ಶರಾವತಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪಂಪ್ಡ್ ಸ್ಟೋರೇಜ್ ಯೋಜನೆ (Pumped Storage Project) ಅತಿ ಮಹತ್ವದ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯಮುಖಿ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ.
ಪಂಪ್ಡ್ ಸ್ಟೋರೇಜ್ ಯೋಜನೆ ಎಂದರೇನು?
ಪಂಪ್ಡ್ ಸ್ಟೋರೇಜ್ ಯೋಜನೆ ಎಂದರೆ:
ಕಡಿಮೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಬಳಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ (ರಾತ್ರಿ ಅಥವಾ ಬೇಡಿಕೆ ಕಡಿಮೆ ಇರುವಾಗ) ನೀರನ್ನು ಕೆಳಭಾಗದ ಜಲಾಶಯದಿಂದ ಮೇಲಿನ ಜಲಾಶಯಕ್ಕೆ ಪಂಪ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿದ್ಯುತ್ ಬೇಡಿಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಇರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆ ನೀರನ್ನು ಮತ್ತೆ ಕೆಳಕ್ಕೆ ಹರಿಸಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಇದು ಒಂದು ರೀತಿಯ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಗ್ರಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆ (Energy Storage System) ಆಗಿದ್ದು, ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಶಕ್ತಿಯ ಬಳಕೆಗೆ ತುಂಬಾ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ.
ಶರಾವತಿ ಪಂಪ್ಡ್ ಸ್ಟೋರೇಜ್ ಯೋಜನೆಯ ಉದ್ದೇಶ
ವಿದ್ಯುತ್ ಬೇಡಿಕೆ–ಪೂರೈಕೆ ನಡುವಿನ ಅಂತರವನ್ನು ಸಮತೋಲನಗೊಳಿಸುವುದು
ಸೌರ ಮತ್ತು ಗಾಳಿವಿದ್ಯುತ್ನಂತಹ ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಳಸುವುದು
ರಾಜ್ಯದ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು
ಭವಿಷ್ಯದ ವಿದ್ಯುತ್ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳಿಗೆ ಸಿದ್ಧತೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು
ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣಗಳು
ಶರಾವತಿ ನದಿಯ ಮೇಲ್ಭಾಗ ಮತ್ತು ಕೆಳಭಾಗದ ಜಲಾಶಯಗಳ ಬಳಕೆ
ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ
ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ
ಈಗಿರುವ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ.
ಯೋಜನೆಯ ಲಾಭಗಳು
ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಿರತೆ – ಪೀಕ್ ಅವರ್ಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಕೊರತೆ ತಪ್ಪುತ್ತದೆ
ನವೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಶಕ್ತಿಗೆ ಬೆಂಬಲ – ಸೌರ ಮತ್ತು ಗಾಳಿ ವಿದ್ಯುತ್ ನಷ್ಟ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ
ಪರಿಸರ ರಕ್ಷಣೆ – ಕಾರ್ಬನ್ ಉತ್ಸರ್ಗ ಕಡಿಮೆ
ಆರ್ಥಿಕ ಲಾಭ – ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಲಾಭ
ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಚಾರಗಳು
ಶರಾವತಿ ಕಣಿವೆಯು ಪರಿಸರದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿರುವುದರಿಂದ:
ಪರಿಸರ ಪರಿಣಾಮ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ (EIA)
ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಜೀವವೈವಿಧ್ಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆ
ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ರಕ್ಷಣೆ
ಈ ಅಂಶಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಬೇಕಾಗಿದೆ.
ಶರಾವತಿ ಪಂಪ್ಡ್ ಸ್ಟೋರೇಜ್ ಯೋಜನೆಯ ಅನಾನುಕೂಲಗಳು
* ಪರಿಸರ ಹಾನಿಯ ಸಾಧ್ಯತೆ
ಶರಾವತಿ ಕಣಿವೆ ಪರಿಸರ ಸಂವೇದನಾಶೀಲ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅರಣ್ಯ ನಾಶ, ಜೀವವೈವಿಧ್ಯಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ವನ್ಯಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಅಡಚಣೆ ಉಂಟಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
*ಹೆಚ್ಚಿನ ಆರಂಭಿಕ ವೆಚ್ಚ
ಪಂಪ್ಡ್ ಸ್ಟೋರೇಜ್ ಯೋಜನೆಗೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದು, ಇದರಿಂದ ಯೋಜನೆಯ ಆರಂಭಿಕ ವೆಚ್ಚ ತುಂಬಾ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.
*ಭೂ ಸ್ವಾಧೀನ ಸಮಸ್ಯೆ
ಜಲಾಶಯಗಳು, ಕಾಲುವೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಘಟಕಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭೂಮಿ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರ ಸ್ಥಳಾಂತರ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಎದುರಾಗಬಹುದು.
*ನೀರಿನ ಲಭ್ಯತೆ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬನೆ
ಮಳೆ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದರೆ ಅಥವಾ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟ ಕುಸಿದರೆ, ಯೋಜನೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.
*ಶಕ್ತಿ ನಷ್ಟ (Energy Loss)
ನೀರನ್ನು ಮೇಲಕ್ಕೆ ಪಂಪ್ ಮಾಡುವಾಗ ಮತ್ತು ಮತ್ತೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದಿಸುವಾಗ ಸಂಪೂರ್ಣ ಶಕ್ತಿ ಮರಳಿ ದೊರೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಕೆಲವು ಪ್ರಮಾಣದ ಶಕ್ತಿ ನಷ್ಟ ಅನಿವಾರ್ಯ.
*ಪರಿಸರ ಅನುಮತಿಗಳ ವಿಳಂಬ
ಅರಣ್ಯ ಹಾಗೂ ಪರಿಸರ ಅನುಮತಿಗಳು ತಡವಾದರೆ ಯೋಜನೆಯ ಜಾರಿ ವಿಳಂಬವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
*ಸ್ಥಳೀಯ ವಿರೋಧ
ಪರಿಸರ ಹಾಗೂ ಜೀವನೋಪಾಯದ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರು ಯೋಜನೆಗೆ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಶರಾವತಿ ಪಂಪ್ಡ್ ಸ್ಟೋರೇಜ್ ಯೋಜನೆಯ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ (Land Extent)
ಈವರೆಗೆ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ನಿಖರ ಎಕರೆ/ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.
ಯೋಜನೆ ಇನ್ನೂ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆ / ಪರಿಸರ ಅನುಮತಿ ಹಂತದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ, ವಿಸ್ತೀರ್ಣವು ಅಧ್ಯಯನ ವರದಿಯ ನಂತರ ಮಾತ್ರ ಅಂತಿಮವಾಗುತ್ತದೆ.
ಆದರೆ ವರದಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಯೋಜನೆಗಾಗಿ ಭೂಮಿ ಬೇಕಾಗುವ ಭಾಗಗಳು ಇವು:
ಮೇಲಿನ ಜಲಾಶಯ (Upper Reservoir)
ಕೆಳಗಿನ ಜಲಾಶಯ (Lower Reservoir)
ಭೂಗತ ಸುರಂಗಗಳು (Underground tunnels)
ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನಾ ಕೇಂದ್ರ
ಪ್ರವೇಶ ರಸ್ತೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಸರಣ ಲೈನ್ಗಳು
➡️ ಇದರಿಂದಾಗಿ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ
➡️ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅರಣ್ಯ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಶರಾವತಿ ಕಣಿವೆಯ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಪ್ರದೇಶ ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದೆಂಬ ಆತಂಕ ಇದೆ.